Με αφορμή ένα θέμα έκθεσης που έβαλε καθηγητής
ως εργασία για το σπίτι για τη Γ' Λυκείου ενός σχολείου της Θεσσαλονίκης, το
οποίο ζητούσε από τους μαθητές να ετοιμάσουν μία γραπτή εισήγηση για τη Βουλή
των Εφήβων στην οποία να εκθέτουν τους λόγους για τους οποίους η σύγχρονη
ελληνική πραγμα-τικότητα (υψηλό ποσοστό ανεργίας, είσοδος μεταναστών, οικονομική
κρίση κλπ) αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη ακραίων εθνικιστικών
φαινομένων, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους οι νέοι θα μπορούσαν να
αντιδράσουν σε αυτό, έγραψα κι εγώ την δική μου εκδοχή του πώς θα έπρεπε να
γραφτεί και την έδωσα στον ξάδερφό μου για να την παραδώσει (να πούμε εδώ ότι ο
ξάδερφός μου λόγω οικονομικών προβλημάτων, δεν μπορεί να πάει στο φροντιστήριο
και όπως ο ίδιος ομολογεί, η πλειοψηφία των καθηγητών του έρχονται στο σχολείο
απλά για να πάρουν τον μισθό τους. Οπότε είναι δύσκολο γι’ αυτόν να
ανταπεξέλθει μόνος του, χωρίς βοήθεια σε όλα).
"Αγαπητοί νέοι και νέες, αγωνιστές και
αγωνίστριες που βρίσκεστε εδώ σήμερα στην Βουλή των Εφήβων. Θα ξεκινήσω την
εισήγησή μου με ένα μικρό απόσπασμα από το τεράστιο έργο του Γερμανού
δημιουργού πολιτισμού, αγωνιστή της παγκόσμιας ειρήνης Μπέρτολντ Μπρεχτ που
λέει: «Μόνο η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει, πώς την πραγματικότητα ν’
αλλάξουμε». Θα ξεκινήσω λοιπόν κι εγώ, περιληπτικά, μα όσο το δυνατόν σε βάθος,
να αναλύσω εδώ στο ακροατήριο τη σημερινή πραγματικότητα.
Η εποχή που διανύουμε, θα έλεγε κανείς πως
είναι σκληρή, βάρβαρη, απάνθρωπη για την πλειοψηφία του λαού μας. Υψηλά ποσοστά
ανεργίας μαστίζουν ιδιαίτερα εμάς τους νέους, αλλά και τις γυναίκες, αγγίζοντας
πληθυσμό του 1,5 εκατομμυρίου, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με τις
αναρίθμητες δυνατότητες για δημιουργία παραπάνω από τον αριθμό που προανέφερα
θέσεων εργασίας σε όλους τους τομείς της παραγωγής, της επιστήμης και όλων των
κοινωνικών παροχών. Τι φταίει;
Η ανεργία και η ολιγόμηνη εργασία που οδηγεί
και πάλι στην αβεβαιότητα της ανεργίας, φτάνει τους ανθρώπους στα όρια της
εξαθλίωσης, οικονομικής και ανθρώπινης, στην απόγνωση και στην μιζέρια.
Επιπροσθέτως, τα περισσότερα από τα δικαιώματα των εργαζομένων, που κερδήθηκαν
με σκληρούς και αδιάκοπους αγώνες τις προηγούμενες δεκαετίες, όπως το 40ωρο, οι
προσαυξήσεις, τα επιδόματα, η μόνιμη εργασία, ο αξιοπρεπής βασικός μισθός και
ασφάλιση και τόσα άλλα που θεωρούνταν ως τα τώρα δεδομένα, εξαφανίζονται τόσο
εύκολα όπως ο αφρός στο κύμα της θάλασσας. Οι δωρεάν κοινωνικές παροχές, όπως
Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, Πολιτισμός και άλλοι τομείς που δικαιούται ο λαός μας,
υπολειτουργούν ή τείνουν να εξαλειφθούν, ενώ παράλληλα η Ασφάλεια των πολιτών
μέσα στο λεγόμενο εθνικό τους έδαφος, αντικαθίσταται με την κρατική καταστολή.
Όλες αυτές οι αλλαγές, που ενισχύουν τον φόβο,
είναι τελικά μόνο ελληνικό φαινόμενο; «Ευτυχώς» και δυστυχώς όχι! «Ευτυχώς»
διότι η κρίση που περνάμε σήμερα, οικονομική ή όχι, την βιώνουν μαζί με μας, με
τον έναν ή τον άλλον τρόπο, όλοι οι λαοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και άλλων
χωρών σε παγκόσμια κλίμακα. Λογικά και τεκμηριωμένα οπότε, το παγκόσμιο αυτό
φαινόμενο μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η κρίση δεν δημιουργήθηκε λόγω κακής
διαχείρισης των εκάστοτε ελληνικών κυβερνήσεων, αφού δεν βιώνουμε κρίση σε
αποκλειστικότητα! Και δυστυχώς, λόγω των μεγάλων μεταναστευτικών κυμάτων που
δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, με ένα μεγάλο ποσοστό τους να έρχεται στα
εδάφη μας, με παράνομο ή νόμιμο τρόπο, και ένα άλλο να φεύγει. Αυτός ο ειδικός
πληθυσμός είναι και η βάση στην οποία στηρίζονται τα διάφορα
εθνικιστικά-φασιστικά μορφώματα σε όλες τις χώρες ανεξαιρέτως, για να περάσουν
κάθε είδους σκοταδισμό και απάνθρωπο τρόπο δράσης στις συνειδήσεις των λαών και
ιδιαίτερα στη νεολαία.
Η Παγκόσμια Ιστορία, μας έχει δείξει λεπτομερώς
τους λόγους για τους οποίους ο φασισμός και ο ρατσισμός μπορούν να επιτελούν
άνετα το έργο τους, που δεν είναι άλλο από τον αποπροσανατολισμό των λαών για
την παραίτησή τους από τον αγώνα για τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, με σκοπό τη
διαιώνιση της εκμετάλλευσης και της κοινωνικής παρακμής. Σήμερα η ιστορία
επαναλαμβάνεται!
Στη χώρα μας, η Χρυσή Αυγή, φασιστικό κόμμα που
θυμίζει σκοτεινούς χιτλερικούς καιρούς, εκμεταλλεύεται την οικονομική εξαθλίωση
των οικογενειών μας, την βιολογική τους ανάγκη για επιβίωση, την ελλιπή και
άνευ περιεχομένου παιδεία αλλά και την προσκόλληση παλαιότερων γενεών σε
εθνικούς πατριωτισμούς για παρελθο-ντικές πράξεις τρίτων, προσπαθώντας να
περάσει την άποψη ότι για όλα τα δεινά που ανέφερα παραπάνω, φταίνε οι
μετανάστες. Φταίνε οι «μαύροι, κίτρινοι, μπλε» εξωγήινοι, αυτές οι κατώτερες
από τους Έλληνες άθλιες φυλές. Ένα δηλώνω γι’ αυτό φίλοι και φίλες. Αγγίζουνε
τα όρια της παράνοιας! Αυτές είναι οι απόψεις που οδηγούν τους νέους σαν εμένα
και εσάς, να γίνονται δολοφόνοι, να μισούν τον αλλόθρησκο, τον αλλόχρωμο, τον
διαφορετικό. Να συμμετέχουν σε τραμπουκισμούς και επιθέσεις άλλων ανθρώπων,
ακολουθώντας οδηγίες των φασιστοειδών προτύπων τους, πρότυπα που δημιουργούν
γραφεία εργασίας προωθώντας ανέργους με 14 και 18 ευρώ ημερομίσθιο. Αυτό θέλετε
να είναι λοιπόν το μέλλον μας; Να γίνουμε η επόμενη βάρδια trendy δούλων;
Όλοι εμείς, η νεολαία, πρέπει να δώσουμε
μία καθοριστική απάντηση στο φασισμό που μας χτυπάει την πόρτα με υποκριτικό
χαμόγελο. Πρώτον, η βαθειά γνώση και κατανόηση της ιστορίας, να γίνει εφόδιο,
έτσι ώστε να απομονώνουμε επιτυχώς αυτούς που θέλουν να δηλητηριάζουν το μυαλό
μας με σάπιες και σοβινιστικές ιδεολογίες, με ψευδή, διαστρεβλωμένα ιστορικά
στοιχεία, βασισμένα στην απόκρυψη της αλήθειας. Δεύτερον, η αντιφασιστική
γραμμή που πρέπει να ακολουθούμε, μπορεί να εκφραστεί και μέσα από τον
πολιτισμό, δηλαδή με την μουσική, το θέατρο, την διάδοση της αντιφασιστικής
λογοτεχνίας και τέχνης. Το σημαντικότερο όμως όπλο που πρέπει να κατέχει ένας
νέος σήμερα για να αντιδράσει αποφασιστικά ενάντια στον φασισμό, είναι η βαθιά
και ακριβής κατανόηση της πραγματικότητας, των αιτιών που τη δημιούργησαν, των
αποτελεσμάτων που φέρει και του μοναδικού τρόπου που διαθέτει για να την
αλλάξει, ο οποίος δεν είναι άλλος από τον αγώνα για την ριζική αλλαγή της,
αλλαγή που θα σβήσει από τον «χάρτη» της ανθρώπινης συνείδησης μια για πάντα
τον φασισμό και τον ρατσισμό.
Αναφερόμενος ξανά στην πραγματικότητα θα ήθελα
να προσθέσω δύο τρία τελευταία λόγια ως απάντηση στους φασίστες της εποχής μας.
Η κοινωνική πραγματικότητα λοιπόν, αλλάζει καθημερινά, εξελίσσεται. Οι διάφοροι
λαοί, ανά τους αιώνες έχουν απορρίψει ήθη, έθιμα, παραδόσεις, θρησκεύματα, πράγματα
που καθορίζουν την έννοια του έθνους τους αλλά και την πραγματικότητα που
βιώνουν, τα οποία έχουν αντικαταστήσει με νέα, που κι αυτά θα αντικατασταθούν
στο μέλλον από νεότερα και ούτω καθεξής. Αυτό δείχνει ότι π.χ. και το ελληνικό
έθνος πριν από διακόσια ή δύο χιλιάδες χρόνια, δεν είναι καθόλου ίδιο με το
σημερινό. Έτσι αποδεικνύεται ότι η προσήλωση στο έθνος, που οδηγεί στον
ψευτοπατριωτισμό, κυρίως μέσα από την επίσημη και μη παιδεία του λαού, είναι
απλά μια ιδέα, η οποία ποτέ δεν ήταν σταθερή, ίδια, και ποτέ δεν θα είναι.
Οι λαοί και η νεολαία όλου του κόσμου δεν έχουν
τίποτα να χωρίσουν. Η σωστή ενημέρωση και διαφώτιση των νέων πρέπει να προωθεί
τις αρχές και τις αξίες του διεθνισμού, της αλληλεγγύης, της συναδέλφωσης, της
ισότητας και του ενιαίου αγώνα κατά του ιμπεριαλισμού και των ιμπεριαλιστικών
του πολέμων, του φασισμού και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Εμείς
είμαστε το μέλλον μας. Εμείς μπορούμε να αλλάξουμε την κοινωνία μας, να
αγωνιστούμε για τα δικαιώματα και το δίκιο όλων των λαών, για μια καλύτερη
ποιότητα ζωής, όπως πραγματικά μας αξίζει.
Θα κλείσω την ομιλία μου με ένα ποίημα, επίσης
του Μπέρτολντ Μπρεχτ, για τον φασισμό:
«Ο Φασισμός δεν έρχεται
απ’ το μέλλον
καινούριο τάχα κάτι να
μας φέρει
τι κρύβει μες στα
δόντια του το ξέρω
καθώς μου δίνει
γελαστός το χέρι.
Οι ρίζες του το σύστημα
αγκαλιάζουν
και χάνονται βαθιά στα
περασμένα
οι μάσκες του με τον
καιρό αλλάζουν
μα όχι και το μίσος του
για μένα.
Το φασισμό βαθιά
κατάλαβέ τον
δεν θα πεθάνει μόνος,
τσάκισε τον!
Ο Φασισμός δεν έρχεται
από μέρος
που λούζεται στον ήλιο
και στ’ αγέρι!
Το κουρασμένο βήμα του
το ξέρω
και την περίσσεια νιότη
μας την ξέρει.
Μα πάλι θε ν’ απλώσει
σαν χολέρα
πατώντας πάνω στην
ανεμελιά σου
και δίπλα σου θα φτάσει
κάποια μέρα
αν χάσεις τα ταξικά
γυαλιά σου».
ΣΧΟΛΙΑ:
Προσπάθησα να είμαι όσο πιο αντικειμενική, να
μη φανεί η κομμουνιστική καρδιά μου. Την έκρυψα, διότι η αλήθεια σήμερα φέρνει
σε δύσκολη θέση το δεδομένο ψέμα στα σχολεία. Κλονίζεται αυτό στην ακρόασή της.
Επίσης, γνώμη μου είναι να πλησιάζουμε τους μαθητές ομαλά, να μην τους
βομβαρδίζουμε με την επαναστατική μας ιδεολογία και την αληθινή ιστορία
απότομα, διότι έτσι μπορεί να κλονιστούν ανεπανόρθωτα και να χάσουμε τους
καλύτερους μελλοντικούς αγωνιστές της επανάστασης της εργατικής τάξης. Τέλος,
πιστεύω ότι ένας μαθητής αυτό που χρειάζεται είναι τα κατάλληλα ερεθίσματα για
να ξεκινήσει ο ίδιος να «την ψάχνει», να αποφασίσει ο ίδιος ότι η αλήθεια είναι
κρυμμένη και έχει υποχρέωση στον εαυτό του να την βρει. Σιγά-σιγά γκρεμίζονται
τα ψεύτικα τείχη από τρίτους, αλλά με μιας όταν τσακίζονται από αυτόν που άμεσα
τον φυλακίζουν.
Θα ήθελα παρακάτω να επισημάνω και τις
αντιδράσεις του ξάδερφού μου, μόλις διάβασε την έκθεση, πριν την παραδώσει στον
καθηγητή του.
1.
"Είναι
πολύ ωραία η έκθεση, εγώ ποτέ δεν θα μπορούσα να γράψω έτσι". Είναι τραγικό
να το ακούς αυτό από μαθητή Γ' Λυκείου. Οι μαθητές σήμερα πρέπει να βράζουν από
οργή για τέτοια θέματα, να επαναστατούν με το λόγο τους, να είναι ενήμεροι για
τον φασισμό και ποιον ρόλο καλείται να παίξει. Να έχουν να πουν και να πουν και
να πουν ατέλειωτα γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα τους και που την σημαδεύουν.
Να ψάχνονται!
2.
"Έχεις
τίποτα από αυτόν τον Μπρεχτ να διαβάσω; Ωραία τα λέει!". Φαίνεται πως
η επαναστατική ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο αναζητείται από τους μαθητές. Μιλάει
μέσα τους. Τους την στερεί η επίσημη παιδεία. Όμως είναι εκεί και έτοιμη να
τους κερδίσει. Να ένας τρόπος να πλησιάσεις έναν μαθητή, που τώρα μαθαίνει
τελικά να εκφράζεται. Και μέσα από τον αγώνα θα μάθει να εκφράζεται
αποφασιστικά!
3.
"Ρε συ,
μήπως δεν έπρεπε να γράφεις τη λέξη φασισμός; Επειδή μήπως φανεί κάπως στον
καθηγητή". Ο φόβος δεν λείπει από την παιδεία σήμερα. Φόβος και
συνήθεια, κανένας να μην ονομάζει τα πράγματα με το όνομά τους. "Ακραία
Εθνικιστικά φαινόμενα" δεν είναι ο φασισμός? Εθνικισμό λοιπόν ονομάζουν οι
δάσκαλοι τον φασισμό και τον ρατσισμό. Θα πρέπει λοιπόν να αλλάξουμε μύριους
στοίχους που γράφτηκαν στην κατοχή, να αντικαταστήσουμε την λέξη γιατί πλέον
είναι ξεπερασμένη για τα ευρωπαϊκά γούστα!
4.
"Η αναφορά
σου για την Χρυσή Αυγή, είναι λίγο τραβηγμένη ρε συ. Ίσως δεν έπρεπε να την
αναφέρεις. Ίσως βγαίνεις εκτός θέματος". Κι άλλη δόση φόβου.
Εκτός θέματος η Χρυσή Αυγή? Είναι εκτός της ελληνικής πραγματικότητας? Δεν
είναι εθνικιστές (λαϊκιστή φασίστες...)? Σήμερα αν καλείται οποιοσδήποτε
μαθητής να μιλήσει για την ελληνική πραγματικότητα και τον εθνικισμό, εκτός
θέματος θα βγει αν δεν αναφέρει την φασιστική-ναζιστική χρυσή αυγή! Δε
νομίζετε?
5.
Αφού του εξήγησα πόσο σωστό και δίκαιο είναι να
υποστηρίξει αυτή την έκθεση στον καθηγητή του, πως πρέπει πάντα να ορθώνεται
μπροστά στο ψέμα ή στην απειλή του συντηρητικού καθηγητή και να υποστηρίζει την
άποψή του, να μη φοβάται έναν χαμηλό βαθμό, διότι αυτός θα αποκαλύπτει και το
ποιόν των καθηγητών του και πως πρέπει πάντα να εξηγεί σε βάθος την
πραγματικότητα για να την καταλάβει, τελικά μου είπε "Θα την δώσω όπως είναι"!
Την
κέρδισα τη μάχη! Αλλά δεν το κατάλαβε ότι την κέρδισε κι αυτός! Βέβαια η έκθεση
θα μπορούσε να είναι πιο κοντά ακόμα στην πραγματικότητα, να αναφερθεί πχ. η
πιο χαρακτηριστική ιδιότητα του Μπρεχτ, αυτή του κομμουνιστή, να αντικατασταθεί
ο διεθνισμός με τον προλεταριακό διεθνισμό, ή να επεκταθεί η "καλύτερη
ποιότητα ζωής" σε "σοσιαλισμό" κ.α. Αυτά όμως είναι κάποια πράγματα
που πρέπει να τα αναζητήσει ο ίδιος, αλλά και όλοι οι μαθητές, να ψάξουν να
βρουν ποιος έχει απαντήσεις, πώς πρέπει να αγωνιστούν και με ποιους. Και να
ακολουθήσουν τον μοναδικό ανθρώπινο δρόμο που ανοίγεται μπροστά τους. Να
ανοίξουν τα μάτια τους, να πετάξουν τις μικροαστικές παρωπίδες που έχουν
κληρονομήσει και να τον δουν καθαρά. Να δουν την Κ.Ν.Ε.!
